Bitcoin son dönemde en çok tartışılan, ilgi çeken ve merak uyandıran konuların başında geliyor. Bitcoin adını ilk olarak 2008 yılında duyduk. Sonrasında finans piyasalarını derinden etkileyen bir konu haline geldi. Hızlı yükselişi, değerinde ani düşüşler herkesin ilgisini çekti. Hızlı yükseliş dönemlerinde kredi çekip bitcoin alanlar bile oldu.
Bitcoin Fiyat
Peki, Bitcoin nedir? Nasıl ortaya çıktı? Hızlı yükseliş ve düşüşlerinin sebepleri nedir? Bu röportajımızda bu konudaki tüm detayları öğrenebileceksiniz.
Röportajı gerçekleştiren Mehmet İhsan Deniz ve Zeynep Üçok’a çok teşekkür ederiz.
Bitcoin konusunda ülkemizdeki en uzman kişilerden olan, Kadir Has Üniversitesi öğretim görevlisi İsmail Hakkı Polat’a bitcoin hakkında her şeyi sorduk. Değerli hocamız açık yüreklilikle cevapladı. Kendisine çok teşekkür ediyoruz.
Öncelikle Kendinizden Bahsedebilir Misiniz? Ne Tür Çalışmalar Yapıyorsunuz?
Kadir Has Üniversitesi’nde 16 yıldan beri Yeni Medya kavramı üzerine dersler veriyorum. İlk aşamada yayıncılığın dijital dünyadaki dönüşümü, (ki Yeni Medya dediğimiz de bu zaten) daha sonra bu dönüşümün çeşitli sektörlere sıçraması ve nihayet son yıllarda da paranın dijital dönüşümü ve finans dünyasının dijital dönüşümü ile ilgileniyorum. Yakın ilgi alanlarım arasında bitcoin, kripto paralar, block zincirle başlayan genel dönüşüm ve bunların bireysel, toplumsal, ekonomik etkileri var.
Bitcoin Nedir? Nasıl Ortaya Çıktı?
Bitcoin aslında kişiler arasında hiçbir aracı olmadan para saklama ve transfer etmeye yarayan ve bütün bu kayıtların gayri merkezi bir şekilde tutulduğu bir parasal işleyiş.
Bitcoinin çıkışı 2008 Amerika’daki krize denk geliyor. 2008 yılında Satoshi Nakamoto mahlaslı kişi ya da kişilerin bir mail grubuna attığı makale ile başlıyor. Bu makale bolca tartışılıyor ve anonimlik, şeffaflık, güvenlik gibi temeller üzerinde işin işleyişi ve protokolü konuşuluyor. Sonrasında bütün bu protokol ve parasal işleyiş bir koda çevriliyor.
Ve Satoshi Nakamoto ve arkadaşlarının bu kodu bilgisayarlarına yüklemeleriyle adeta bir online oyun misali bir online para deneyi olarak başlıyor. Ardından bu para bilgisayardan bilgisayara giderek yaygınlaşıyor.
Aslında kabaca, arkasında herhangi bir kurum, banka, vs. olmadan paranın dijital olarak nasıl üretileceği ve kişiler arasında nasıl transfer edileceği, bu transfer işlemlerinin nasıl onaylanacağı, onaylanan transferlerler sonucunda üretilen paranın ödül olarak kimlere, nasıl dağıtılacağını ve sistemin kayıtlarının nasıl merkesiz bir yapıya dağıtılacağını protokolize eden bir kod bu ve Bitcoin yazılımı olarak da adlandırabiliriz bunu.
Bitcoin Nasıl Üretiliyor?
Aslında bitcoini hiç kimse üretmiyor, yazılımın kendisi üretiliyor.
Bitcoin yazılımın yüklendiği ve şu anda sayıları 10 bini aşan bilgisayarlarda aynı anda 2009-2013 yılı arasında her 10 dakikada 50 bitcoin , 2013-2017 25 bitcoin, 2017-2021 12,5 bitcoin ve her 4 yılda bir yarılanan bir şekilde hesaplanıyor. Ve 10 dakikada bir kimin bu üretimden ne kadar pay alacağı da işleniyor sistemi destekleyen bütün bilgisayarlara.
Bitcoin yazılımını kendi sunucusuna indiren herkes aslında kendi sunucusunda bitcoin üretmiş oluyor.
Olay aslında bitcoinin kime dağıtılacağı… O dağıtımından yararlanmak isteyenler bu sistemin kayıtlarını tutanlar ve oradaki transfer işleminin onayını verenler ve onlara madenci deniyor. Dolayısıyla o madenciler her 10 dakikada bir üretilen bitcoinlerden kendi sisteme katkıları ölçüsünde bu kayıtları tutma, bu kayıtların onayını verme, sistemi enerjiyle destekleme gibi faaliyetlerin sonucunda, her 10 dakikada bir ödül olarak bitcoin alıyorlar.
Dolayısıyla böyle bir sistem kurulmuş durumda ve teorik olarak isterseniz İsmail ile Ahmet arasındaki transfer işlemi, bu sayede hiçbir ödeme olmaksızın gerçekleşiyor. Alıcı ile gönderici arasındaki işlemi aslında tamamen parasız ve sistem bu maliyeti her 10 dakikada bir kendi dağıttığı ödüller üzerinden karşılıyor.
Satoshi Nakamoto ve arkadaşları dediğimiz insanlar, normalde 90lardan beri internet üzerindeki şifreleme ve mahrem şifreleme dediğimiz “cypherpunk” (Türkçesi ile şifrepunk) akımının daha önce çıkardığı ürünlerden sonra, akımın şahikası bitcoin yavaş yavaş bu şifrepunklar sayesinde e-posta grubuna dağılmaya başlıyor. Ve bu sayede insanlar kendi aralarında bitcoin transferlerine başlıyorlar.
Onun devamı da şöyle oluyor: O zamanlar dünyaya herhangi etkisi olmayan bu paranın mail grubunda birisi “bu para iyi hoş da bu hiçbir yerde harcanmıyor, nasıl olacak?” diyor. Ona cevaben birisi de ben bitcoinle pizza yemek istiyorum bana pizza ısmarlayacak var mı ? diyor. Bir başkası da ben ısmarlarım diyor. Peki ne kadar diyor? 10k bitcoin diyor. Ve 10 bin transfer ediliyor ve 10k bitcoin karşılığında 22 Mayıs 2009’da 2 dilim pizza alıyor.
Her 22 mayıs bitcoin camiasında pizza bayramı olarak kutlanıyor.
Şöyle bir şey oluyor, tabi bitcoin ilk çıktığında grupta değeri ne olsun diye tartışılıyor. O zaman 1 dolar 1309 bitcoin olsun diyorlar. Kasım 2013’de ise 1 bitcoin 1309 dolar oluyor 😊
Şimdi burada tabi aradan geçen 4 senede bu kadar yayılmasının sebebi bitcoinin internetin yer altı işlerinin para birimi olarak kullanılması. Bunun özellikle şifrepunk ve çevresinin uyuşturucuya olan ilgisinden kaynaklandığını tahmin ediyoruz.
O dönemde internetin yer altı olarak bilinen DeepWeb’de kurulan Silk Road (İpek Yolu) adlı sanal mağazada, ağırlıklı olarak uyuşturucu alım satımı için kullanılan bir kara para haline geliyor. Ve bu kara parayı dolara bitcoine, bitcoinden dolara transfer sağlamak içinde bu pariteyi yaratıyorlar. Ve oradan da bitcoin döviz büroları ortaya çıkıyor.
Bitcoin Nasıl Alınır? Hocam Bir Birey Nasıl Bitcoin Alabilir?
Bir birey 1 bitcoini ya bitcoini olan bir arkadaşından alabilir, ya da o gün Dünyada çeşitli borsalarda ilan edilen bitcoin fiyatına göre bitcoini satan büyük popüler borsalardan veya ismi bilinen bilinmeyen borsalardan alabilir. Oradaki borsaların temel işleyişi şu: Alıcılar var, belli bir fiyattan satıyorlar ve siz de düşündüğünüz fiyatla alıcı olarak giriyorsunuz sisteme.
Sistem ikinizi birleştiriyor tabi bütün bunları yapabilmeniz için yapmanız gereken ilk şey, bitcoin sistemine girip bir bitcoin cüzdanı açmanız.
Bu Aldığımız Bitcoin Ne Oranda Güvenilir ve Nerede Saklayabiliyoruz?
Bitcoinleri sakladığımız yerin adına bitcoin cüzdanı diyoruz. Bu bitcoin cüzdanları da bitcoin sistemi tarafından atanan 34 haneli herkese açık bir hesap numarası ile aynı şekilde 34 haneli bir şifreden oluşuyor. Kripto grafik tahminlere göre dünyadaki en ileri kuantum bilgisayarının bile 28 senede çözebileceği bir şifreleme metodu ile şifrelenen bir cüzdanınız oluyor. Siz o cüzdana para almak için herkese açık hesap numaranızı veriyorsunuz ve cüzdana şifrenizi de girerek çeşitli işlemlerini yapıyorsunuz.
Bu cüzdan sistemde açılıyor, cüzdanı istersen borsaların içinde tutabiliyorsun. Borsa senin adına bu cüzdanı saklıyor. İstersen bu borsalardan bağımsız olarak bitcoin.org sitesine girerek tamamen sana açık hiç kimsenin bilmediği şekilde sana hesap numarası ve şifre verilmesini sağlıyorsun. Bu hesap numarası ve şifreyi de kağıda bastırıp saklayabilirsin ya da kiralık kasaya koyabilirsin. Böylece sen öldüğün zamanda vasi tayin ettiğin kişiyle de miras problemin bile çözülebilir.
Sistemin kendisi kendi iç işleyişinde tutarlı herhangi bir şekilde hacklenmesi son derece zor. Bitcoinin kendi sisteminin bu 10 yıl boyunca hiçbir şekilde hacklendiği görülmedi.
Güvenilirliği ile İlgili Hiçbir Sıkıntıya Uğramadı Mı?
Yok hayır uğramadı. Ama en önemli sıkıntı, sana verilen şifreyi unuttuğun zaman parayı da unutabilirsin 🙂 dolayısıyla bu şifreni ve hesap numaranı her zaman için gerekli yerde bulundurman lazımki 34 hanelik şifreyi akılda tutmak mümkün değil. Bunun dışında şu anda dönen bitcoin cüzdanları hacklendi vs denilen şeyler aslında borsaların kendi sistemleri içinde bu bitcoin cüzdanlarının hesap bilgilerinin tutulduğu dosyaların saldırıya uğramasıyla borsanın kendi sunucusunda oluşan sorunlar ve Bitcoin’in kendi iç işleyişiyle bir ilgisi yok.
Hackerler dosyalara ulaşıp oradan aldıkları bilgilerle sizin bitcoin hesabınıza giriş yaparak bitcoin cüzdanınızı boşaltıyorlar. Hep şunu söylüyoruz: Güvenlik için önce borsanın güvenilirliğine bakacaksınız. Borsalarda da çok yüksek miktarlarda bitcoin tutmayacaksınız, böyle bir durumda soğuk cüzdan denilen tamamen kağıda basılan ve internetle alakası olmayan flash belleklerde saklanan cüzdanlarda taşıyacaksınız.
Dolayısıyla güvenilir borsalar, bitcoin yatırımcıları hatta yatırım şirketleri de bu yöntemi uygulayarak güvenlik riskini minimize etmeye çalışıyorlar.
Bitcoin İşlemleri Nasıl Yapılıyor?
Örneğin ben yurtdışında okuyan kızıma 2 bitcoin göndermek istiyorum. Önce ikimize bitcoin hesabı açmamız gerekiyor. Benim bitcoin borsalarından ya da arkadaşlarımdan bitcoin almam gerekiyor. Aldıktan sonra sisteme diyorum ki; “-ey bitcoin sistemi ben şu cüzdana 2 bitcoin göndermek istiyorum.” Bu duyurum bütün sisteme yansıtılıyor ve bitcoin sistemi bu transfer işlemini kontrol edecek 3 tane hakem ataması yapıyor.
Bu hakem ataması da madenci adını verdiğimiz kişilerden yapılıyor. Bunu yapmalarının sebebi ise transfer işleminden kendilerine pay almaları. Eğer gönüllü hakem sayısı 3’ü geçerse bitcoin sistemi bir matematik işlemi soruyor ve bu soruya en hızlı sürede cevap veren seçiliyor.
Madencilik dediğimiz şeyimiz şey aslında kişilerin manuel problem çözmeleriyle falan değil bu iş için satın alıp kurulumunu yaptıkları yüksek işlemcili elektronik kartlarla yapılıyor.
Tamamen bu işe adanmış sizin sunucularınıza entegre ettiğiniz kartlar bunlar. Tabi bu kartların işlemci hızının gücü çok önemli çünkü o seçilecek 3 hakemden biri olmak için en hızlı olmak gerekiyor.
Şimdi işleme devam edecek olursak İsmail’in cüzdanından bu işi alıp kızının cüzdanına koymak için 3 tane hakemin onayı bekleniyor. Bu 3 hakem bu işlemi onayladıktan sonra, ilk bitcoin transferinin yapıldığı gün olan 3 Ocak 2009’da, Satoshi Nakamoto’nun Hal Finney’e transferinden itibaren tüm işlemlerin kayıt altına alındığı online ve o kayıtların onbinlerce bilgisayarda saklandığı muhasebe defterine en son işlem olarak sizinki kaydediliyor.
O işlem kaydedilirken de 10 dakika civarı bekletiliyor ve 10 dakika içinde yapılan bütün işlemler sıraya diziliyor. Benim transferim de onun içine konuluyor. Her 10 dakika o 10 dakikalık süreçte yapılan tüm işlemler kapatılıyor ve buradan bir blok oluşturuyor. Bu blok 10 dakika önce işlemleri yapılmış son bloka zincir şeklinde ekleniyor ve bunun adı da blokzincir oluyor.
Daha sonra bu blokzincir oluştuktan sonra dünyada bunun kayıtlarını tutan şu anda mevcut da 10.000 tane internet noktası internetin üstünde yüzeysel internette ve karanlık ve derin web’de yer alan 100.000’in üzerindeki noktaya güncellemesi için gönderiliyor bu kayıtlar.
Bu Kayıtlar Bağımsız Bir Şekilde Yapılıyor Değil Mi?
Evet bağımsız bir şekilde yapılıyor. Senin Afrika’da bir sunucun var benim Türkiye’de, başkasının Amerika’da, öbürünün Avustralya’da ve öbürünün Japonya’da. 10 dakika sonucunda oluşturulan bu bloğun bütün kayıtlar ve önceki kayıtlar zincir şeklinde bütün bu sunuculara gönderirler ve güncellenir.
Peki Bu Sunucular Madenciler Mi?
Madencilerin sunucuları ama herkes gönüllü olabilir. Gönüllü olurum dersin, hiç ücret almazsın ama sadece sistemi desteklersin. Çünkü kendi paran vardır onun için gönüllü olursun. Böylelikle aslında bu sistem gayri merkezi bir şey oluyor. Bankaların sistemi gibi tek bir merkezde kayıtların olduğu değil 10 binin üzerindeki yerde kayıtlarının olduğu sistem oluyor.
Dolayısıyla ben 10 bin artı 100 bin demek burada şu demek oluyor; senin bu kayıtları manipüle edip değiştirebilmen için bunların %50 +1’ini hacklemen gerekiyor.
Yani bitcoin transferini yaptığım kızım yarın bir gün gidip para gelmedi dediğinde ya da işte ben sana para gönderdiğim de para gelmedi dediğimizde 10.000 tane yerde bu kayıt olmuş oluyor. Böylece bana para gelmedi iddiaları çürütülüyor.
İşte ben göndermiştim gibi iddiaları o hakemlerin onayı sonucunda 10.000 üzerinde yere işlenmesi sonucunda artık itirazlar herhangi bir şeye mahal bırakmayacak şekilde kesinleşmiş oluyor.
Buradaki en önemli olumsuzluk ise şu; bir defa bu transfer adresini yanlış yazdığında bankalardaki gibi bu işlemi geri alamıyorsun.
Sistem işliyor. Gönderilen hesap numarasının bitcoin sisteminde karşılığı yoksa havada asılı kalıyor ve o bitcoinler tarihe karışıyor. Transfer edilen silinmiyor havada asılı kalıyor.
Bu Sistemler Bitcoine Tür Avantajlar Sunuyor?
Birincisi 7/24 çalışıyor. Ben özellikle çok yoğun olmadığı zaman aşağı yukarı bir tahmin ile bir transfer yaptığınız zaman ortalama 20 dakikada gidiyor. Bunu nereden nereye yaparsak yapalım, istersek dünyanın öbür ucuna gönderelim onun için hiç fark etmiyor.
İstersen dünyanın öbür ucunda ol, zaman fark etmeden herkese aynı şekilde hizmet sunuluyor. Yani bankacılık sisteminde gibi işte uluslararası banka, cuma akşamıydı, ben anca pazartesi günü gönderme işlemini gerçekleştirebilirim gibi herhangi bir şey yok burada.
İkincisi herhangi bir aracı yok. Yani ortada bir banka ya da somut bir şey olmadığı için senin kayıtlarını manipüle edebilecek, geri alabilecek bir araç yok. Dolayısıyla aracısız yapabiliyorsun.
Üçüncüsü bu resmi bir kayıt olmadığı için bu işi kayıt dışı ya da gözlerden uzak yapmak, namahrem içinde yapmak isteyenlerin işine gelebiliyor.
Ayrıca bu transferler karşılığında “0” para ödüyorsun günün sonunda. Transfer büyük olduğunda ise çok iyi madencilerin dikkatini çekmek için bonusla gönderebiliyorsun. Mesela geçenlerde 1.000.000 $ yakın bir transfer için “70 $” bonus verilerek gönderildi.
Peki Bu Bonusu Bitcoin Transferi Esnasında Sunabiliyor Muyuz?
Evet, transfer esnasında sunuyorsunuz. Gönderici şu kadar bonus verebilirim diyor. Günün sonunda hızlı ekonomik ve aracısız para gönderiyorsun.
Bitcoin’in Riskleri Nelerdir?
Birincisi numarayı doğru yazmadığın zaman geri dönüşsüz olarak işlem gerçekleşmiş oluyor. İkincisi eğer borsalardan işlem yapıyorsun hacklenebilme tehlikesi bulunuyor.
Bitcoin Dışında Diğer Coinlerin Güvenliği Nasıldır?
Bazı coinlerin bitcoinden daha güvenilir ve daha güvenliksiz olduğu söyleniyor. Standart olarak SHA256 kuantum bilgisayarların 28 yılda çözebileceği söyleniyor ama bugünkü bir haberde Google’ın aslında yeni geliştireceği bir sistem ile bu sürenin dakikalara ineceği söyleniyor.
Ama o zaman da şu anda SHA512 ya da SHA1024 dediğimiz daha yüksek standart şifreleme standardından geçen paralar var mesela o paralar çok daha güvenli görünüyor. Ama onlarda gayri merkezi dediğimiz yani merkezsiz değil, bir kişi tarafından yönetiliyor. Bütün bu parasal işleyiş konusunda güvenlik, şeffaflık ve mahremiyet konusunda bitcoin en optimum işleyiş olarak duruyor.
Bitcoin Konusunda Yatırımcılar Hangi Hatayı Yapıyorlar?
Bitcoin konusunda yatırımcıların en çok yaptığı hata “dijital okuryazarlık” olmadan bu işe girmeleridir. Dolayısıyla hacklenme ihtimalleri çok yüksek, kendileri ya da dijital okuryazarlıkları iyi olmayanlar ise bu işi başkalarına havale ediyorlar. Örneğin bildiğini düşündükleri yakınlarına… Bu sefer de onlara çok yüksek paralar kaptırma olayı karşımıza çıkıyor.
İkincisi bu risklerin en önemlisi, şimdi bitcoin dediğimiz şey 10 yıllık tarihine baktığımızda herhangi bir düzenlemeye tabi olmayıp, arkasında herhangi bir bankacılık sistemi devlet ya da şu bu olmadığından vahşi bir orman olması. Dolayısıyla kuralları yok. Herhangi bir düzenleme de olmadığı için alıcılar ve satıcılar arasında işte spekülasyon, manipülasyonun serbest olduğu bir ortam getiriyor.
Ne olabilir örnek vermek gerekirse; birisi getiriyor yüksek fiyattan bitcoin alıyor. Bitcoin fiyatı bir anda yükseliyor. Ya da çok yüksek hacimde bitcoin sattığı için bir anda çok düşüyor. Ortamın böyle kuralları olduğunu bilmeden bu işe girenler ciddi oranda -hani finansal okur yazarlığım var deyip borsa hisse senedi alıp satıyorum o yüzden bu işe giriyorum diyenler- buranın kurallarını bilmediği için burada o yüksek oynaklıkta çoğunlukla zarar ediyorlar.
Bitcoin haricindeki kripto paralara yatırım yapanlar ise maalesef saadet zinciri ya da üç kağıtçı zihniyetinde kurulmuş olması nedeniyle kurucular tarafından dolandırıyorlar. Ayrıca bazı kripto paralarda vaatlerini yerine getirmediği için batıyor.
Bazılarının ise kripto güvenliği yeterince sağlanmadığı için onlar da hacklenebiliyor. Özellikle borsalar hackleniyor ya da cüzdan kuruluşları hackleniyor.. Dolayısıyla bu kuralları bilmeyenler için son derece riskli. 2001 yılında internetin Dot-com krizi öncesi zamanı gibi çok vaadkar coinlerin peşine takılıp onlardan kazık yiyenler var. Yatırımcıların aslında çok dikkat etmesi gereken bir piyasa. Diğer hisse ve varlık piyasalarına göre son derece kaygan ve riskli gibi alan.
Bitcoinin Diğer Finansal Araçlardan Farkları Nelerdir?
En önemli aracı kuralları olmaması. İkincisi bütün işlemler dijital ortamda yürüdüğü için insanları şu andaki zihniyetleri ile bu dijital para konsepti üzerinde bir türlü somutlayamaması ve dolayısıyla somutlayamadığı içinde buna inancın güveni tam olarak yerleşmemesi. Şu anda tarihte Bitcoin ve türevleri ilk defa bir para birimi ve bütün dünyayı aynı anda dolaşabilecek bir işleyiş yaratmış durumda. Dolayısıyla bu altından da, dolardan da, herhangi bir hisse senedinden de farklı. Devletler açısından bitcoinin türevlerini tanımlayıp belirli düzenlemelere tabii tutmak son derece zor.
Bitcoin İş Hayatında Nasıl Kullanılıyor?
İş hayatında bitcoin özellikle spekülatif yatırım aracı olarak kullanılıyor. Ayrıca değer saklama ve değer biriktirme birimi olarakta kullanılıyor. Şu anda herhangi bir kurumsal kullanımı olduğunu söylemek çok zor. Çünkü kurumlar ve ciddi anlamda yasalara ve düzenlemelere tâbi oldukları için bitcoini alma kasalarında saklama ve değerlendirmeleri bile ciddi hukuksal ve yasal problemlere neden olabileceği için olabildiğince uzak duruyorlar.
Yoğun kullanımı az önce dediğim gibi uzun vadede sürekli yukarı çıkan fiyatı nedeniyle bir şey saklama biriktirme aracı olarak kullanılmasıdır. Ödeme aracı olarak çok sınırlı biçimde kullanılıyor.
Ayrıca eğer parayı kayıt dışı saklamak istiyorsanız o zaman kullanılabiliyor. Onun dışında piyasalarda manipülatif araç olarak kullanılıyor. Yatırım aracı olarak kullanabiliyorlar. Eğer dünyada dolara karşı, dolar dışında ülkelerin bankacılık sistemi ya da finansal dünyaya karşı güvensizliği olan ve bu sistemlerle genelde sorunu olan; anarşist ve yasadışı sistemin dışına ittiği insanların bitcoini ya da bir bitcoinin türevleri daha fazla kullandığını görüyoruz.
Bitcoin Fiyatlarındaki Yüksek Dalgalanmalar Neden Oluyor?
Çünkü piyasa kuralsız olduğu için herkes istediği kadar parayı istediği anda alabilir ya da satabilir. Dolayısıyla siz diyelim günlük işlem hacminin 10 katı bir coini borsaya sürdüğünüz anda fiyat bir anda kırılgan biçimde düşebilir. Aynı şekilde para sürüp, bitcoin almak istediğin zaman aynı şekilde düşebilir.
Dünyadaki borsalarda bu şekilde yapılacak spekülasyonlar da mutlaka denetim ve soruşturma için inceleme başlatılır. Bitcoin de böyle bir şey olmadığı için bu dalgalanmalar yaşanıyor. Bitcoin yasalarında dışında, üstünde konumlanmış bir yerde. Zaten fiziksel olarak da bir şey olmadığı için şu anda burada bitcoin ile ilgili bir işleyişe müdahale etmekte söz konusu olamıyor. Dolayısıyla siz bunları bilerek bu işin içine gireceksiniz ya da içinde olmayacaksınız.
Birisi 1 Dolardan Satıyorum Deyip Satabilir Mi?
Evet satabilir.
Global Olarak Fiyatı 1 Dolar Mı Olur?
Öyle bir şey yok. Bir sürü borsa var dolayısıyla şöyle olabilir ancak ve ancak çok yüksek miktarda Ve bitcoinini piyasaya sürüp ben bunu bir dolardan satıyorum dediğin de olabilir. Günlük Bitcoin işlem hacimleri bu aralar 10 milyar dolarla bazen 90 milyar dolara kadar çıktığı için ciddi bir parayı çöpe atmanız gerekiyor. Yani kendi paranızı yok etmeniz gerekiyor, o yüzden de olması zor.
Bitcoin İş Dünyasını Nasıl Etkileyecek?
Genel fikrim bitcoin bir dijital altın olmaya gideceği para birimi vasfından giderek uzaklaşacağı yönünde. Ama bitcoin ruhundan esinlenerek çıkan türevleri bence iş dünyasında asıl katkı yapacak. Buradaki en önemli şey “ethereum” para ile başlayan akıllı sözleşmeler.
Noter, banka gibi kurumları aradan çıkartan bir sistem. Aslında yeni bir işleyişten söz ediyoruz. Bu akıllı kontrat/sözleşme dediğimiz şey şirketler arasında satın alma, tedarik zinciri, büyük alım-satımlar, büyük projeler ve taahhütler gibi alanlarda işlerin düzenli olarak yapılmasıdır. Yapılmadığı durumda paraların ödenmemesi ya da yapıldığı durumlarda otomatik olarak alıcıya da satıcıya sormadan işlemin gerçekleşmesi gibi süreçleri kapsıyor.
Bu akıllı sözleşmeler öyle akıllı ki, sizin diyelim birine 5000 birim borcunuz var ve bunu 2 ay sonra ödeyebileceksiniz. Bu 5000 birimi başka tarafta harcamak istiyorsunuz ancak bunu bile engelleyebilecek akıllı sözleşmeler yer alıyor. Bu akıllı sözleşmeler dolayısıyla siz parayı programlayıp alıcı ve satıcı arasında güven unsurunu oluşturabiliyorsunuz.
Bunu sadece para da değil finansın dışında bir dijital güven protokolü olarak da karşımıza çıkıyor. Bu güven protokolleri de interneti “yeni nesil internet” olarak bir üst seviyeye taşıyor.
Bitcoin Konusunda Şirketlere Neler Önerirsiniz ? Finans Departmanları Neler Yapabilirler?
İlk olarak yapılacak şey farkındalık ve bilinçlenme olacaktır. Dolayısıyla finans departmanları öncelikle şu anda hazine dediğimiz, kendi hazinelerindeki atıl durumda kalan değerleri eğer uzun vadeli düşünüyorlarsa bitcoin ya da türevleri üzerinde kullanabilirler.
Zaten finans sistemi de kendisi de değişip biraz daha devletlerde kripto para işlerine girmeye başladığında bütün kurumların ve devletlerinde bu şekilde işleyeceğini unutmamak lazım. Dolayısıyla hem bilgilerini arttırmaları lazım hem akıllı sözleşme mantığını anlayarak o akıllı sözleşme mantığı içinde kendi işlerini, kendi iç süreçlerinde finansal olarak da dijitale dönüştürmeleri gerekiyor.
Bu içeriğimizi beğendiyseniz İnovasyon nedir?yazımızı okuyabilirsiniz.