Küreselleşme ile beraber son 15 yıl içerisinde pek çok alanda ilerleme yaşanmış ve bu gelişmeler pazarlama alanında da farklılaşmalara sebep olmuştur. Marka sayısındaki artış her geçen gün yükselmeye devam ederken, pazarda meydana gelen bu büyüme markaların rakipleri arasından sıyrılmasını da güçleştirmiştir. Sektörde gerçekleşen değişimler sonucunda işletmeler, geleneksel pazarlama anlayışından uzaklaşarak tüketicilerin istek ve ihtiyaçlarına daha çok odaklanan bir pazarlama şekline yönelmişlerdir. Viral reklam da bunlardan biridir.
Günümüz müşteri profili geleneksel pazarlama yöntemlerini tanımakta ve bu kanalları nasıl saf dışı bırakacağını iyi bilmektedir. Bu durum markaların geleneksel yöntemler ile hedef kitlelerine ulaşmalarını güç hale getirmiştir. Tüketiciyi etkileyerek yeni reklam yöntemi arayışında olan markalar viral reklamı aktif olarak kullanmaya başlamıştır.
İnternet ortamında hızlı bir yayılım gösteren viral reklam her ne kadar ağızdan ağıza pazarlamaya benzese de sahip olduğu plan ve stratejiyle bu türden ayrılmaktadır.
İnternetin yaygın bir iletişim aracı haline geldiği günümüzde insanlar arkadaşları ile günlük sohbetlerini online mecralarda yapmakta, kitaplarını internet ortamında okumakta ve her türlü bilgiyi yine bu ortamdan elde etmektedir.
Sosyal yaşamımızdaki yeri büyük olan internet, tüketim sektörüne getirdiği yeniliklerle de pazarlamada yeni modellerin doğmasına yol açmıştır.
Viral reklam çalışmalarında insanlar diğer tüketicilerle ürünler ya da hizmetler hakkındaki bilgileri e-mail ya da sosyal mecra ağları yoluyla paylaşırlar. İlk kez 1997 yılında “ağ odaklı ağızdan ağıza yayılma” olarak tanımlanan viral reklam, Hotmail’in ücretsiz e-posta hizmetini açıklamak için ortaya koyulmuştur.
- Teknolojik alt yapıya sahiptir.
- Yayılımını tamamen internet ortamında gerçekleştirir.
- Düşük maliyetle çok sayıda insana ulaşır.
- Geri bildirimi kolaydır.
- Düşük Maliyet: Kullanıcıların herhangi bir beklenti içerisinde olmadan yaydıkları bu tür paylaşımlarda, markalar bu yayılım için ücret ödemezler. Dağıtım maliyetlerinin de çok düşük olduğu viral reklam da markalar küçük bütçeler ile önemli başarılar elde edebilmekte.
- Hızlı yayılım: İnternet kısa sürede içerisinde milyonlarca insana ulaşabilen bir mecradır. Dijital ortamda yayılım göstererek birçok farklı mecrada izlenebilme imkanına sahip olan viral çalışmalar yer ve zaman kavramı olmadan dünyanın her yerinden insana kolayca ulaşabilmektedir.
- Güven İnşası: İnteraktif iletişim yaratan viral reklam müşteri ile marka arasında güven potansiyeli yüksek bir bağ kurar. İnternet ortamında insanların tamamen kişisel tavsiyeleri ile yayılan paylaşımlar daha çok izlenilmekte ve yorum almaktadır. Bu anlamda insanların sizin markanız hakkında konuşarak ürünlerinizi diğer insanlara tavsiye etmesi sektörde güvenirliliğinizi yükseltecektir.
- Yüksek Görünürlük: Sosyal paylaşım sitelerinde popüler olan bir viral reklam aldığı beğeni ve yorumlar ile yüksek görünürlük yaratacaktır. Büyük kitleler tarafından tavsiye edilen ürünler marka bilinirliğini arttırarak sektörde konumlarını güçlendirecektir.
İnsanlar izlerken eğlendikleri veya ilginç buldukları içerikleri daha çok paylaşma eğilimindedir. İnternet kullanıcılarının bu tarz gönderileri arkadaşları ile paylaşabilme isteğinden doğan viral pazarlama yayılımını tamamen internet ortamında gerçekleştirmektedir.
Günümüzün vazgeçilmez iletişim aracı olan internette tüketicilerin online içerikleri kendi istekleri doğrultusunda başkalarına iletmeleri ile adeta ağızdan ağıza yayılma mantığı gösteren viral pazarlama, dijital ortamda var olan bir pazarlama şeklidir. Viral pazarlama genelde markaların video veya küçük siteler oluşturması ile başlar. İnternet kullanıcılarının bu linkleri arkadaşları ile paylaşarak kampanyanın yayılmasını sağlaması ile de devam eder.
Hotmail, ilk viral reklam örneği olarak kabul edilmektedir. Burada gönderilen her mailin altına eklenen ‘ücretsiz e-posta hesabınızı Hotmailden alın’ mesajı ile otomatik yayılan bir pazarlama stratejisi kullanılmıştır. Hotmail ilk viral örneğidir.
Kampanyaya başlamadan önce markaların hedefi, kitleyi ve beklentilerini iyi analiz ederek buna uygun bir çalışma hazırlaması, viral reklamın en önemli adımlarından biridir. İnternette negatif pozitiften daha hızlı yayılır. Mesajı iyi seçerek toplumsal tepki yaratabilecek konu ve diyaloglardan uzak durmak gerekir. Bu anlamda viral pazarlama yönteminde kullanılacak içeriğin yoğun ve yaratıcı olması büyük önem taşır. Hedef kitleyi doğru tespit ederek tüketici profiline uygun içeriklerin hazırlanması da kampanyada başarıyı getirecektir.
Bu anlamda bir viral reklam örneğinin sahip olması gerken tüm özellikleri harmanlayarak büyük başarı elde eden viral pazarlama çalışmalarını inceleyelim.
Blendtec ‘Will It Blend?’
Son derece güçlü ve dayanıklı blenderlar üreten Blendtec markası, satış grafiklerinde istedikleri oranı yakalayamayınca çok farklı türden bir pazarlama stratejisini hayata geçirmeye karar verir. 2006 yılında ‘Will It Blend’ başlığıyla Youtube’ta yayınlanmaya başlanan ilginç video serisi viral reklamın da ilk başarılı örneklerinden sayılmaktadır.
Şirket CEO’sunun rol aldığı videolarda Tom Dickson her yeni videoda alışagelmemiş ürünleri parçalayarak dikkat çekmiş ve internette büyük bir yayılım göstermeyi başarmıştır. İlk videoda 50 adet misketi parçalayan CEO, daha sonraki videolarda Apple marka cihazlar başta olmak üzere cep telefonu, laptop ve saat gibi parçalanması son derece zor eşyaları parçalayarak internette viral olmuştur. Bugün videoları ile 165 milyon izleyiciye ulaşan marka ilk 4 yıl içerisinde satışlarını ciddi oranda arttırarak sektörün en tanınan blender markalarından biri haline gelmiştir.
Türk Hava Yolları ‘Evlenme Teklifi’
Ülkemizin en çok konuşulan viral reklam örneklerinden biri olan video THY’nın Miles and Smiles reklam kampanyası için hazırlanmıştır. Odasından çektiği video ile sevgilisine seslenen genç adam reklamda 14 ülke gezerek km’lerce yol yaptığını ve onun için son derece özel bir video hazırladığını söylemektedir.
Çalışmada marka ismi geçmezken kısa bir süre gösterilen uçuş kartı ile logo vurgusu yapılmıştır. Video sonunda sevgilisine evlenme teklifi eden bu genç adam hazırladığı duygusal ve yaratıcı video ile büyük ses getirmiştir. Son derece gerçekçi bir kurgu eşliğinde ilerleyen video, yayınlandığı dönemde o kadar büyük bir ilgi görmüştürki önceleri kimse bunun bir internet reklam çalışması olduğunu anlamamıştır.
Heineken ‘İlginç İş Görüşmesi’
Birbirinin tekrarı olan sıkıcı iş görüşmelerine heyecan getirmek isteyen marka, 2013 yılında sıra dışı bir kampanyaya imza attı. Şirket 1734 başvuru aldığı stajyer alımı için ilginç bir süreç hazırladı. Odaya koyulan gizli kameradan habersiz staj görüşmesine gelen adaylara kendilerini tanıtmaları için her zamankinden farklı yöntemler sunan Heineken yaptığı stres ve korku dolu iş görüşmesiyle internette en çok ses getiren viral videolardan birine imza attı.
Kimi zaman bir insanı hayata döndürmek için çaba sarf eden adaylar kimi zaman da yangından kaçan bir adamın hayatını kurtarmak için ter döktüler. Soğukkanlılığını koruyarak yardıma ihtiyacı olan insanlara elinden gelen desteği sunan Guy Luchting işe alındı. Büyük ilgi gören video internette kısa süre içerisinde viral olmuş ve markanın site trafiğinde çok yüksek tıklanma oranlarına erişilmiştir.
Tüketicinin reklamı yaymasına güvenen viral reklamda, etkili kampanya mesajı internette dikkat çekmenin en önemli adımlarından biridir. Sürekli gelişen iletişim teknolojilerinin sonucu olarak satış ve pazarlamada meydana gelen değişimler markaları daha güçlü ve yaratıcı çalışmalar yapmaya zorlamıştır.
Belli bir coğrafya ve zaman kavramı olmadan yayılım gösteren internet ortamı, dikkat çekmek isteyen markaların en avantajlı çalışma ortamlarındandır. Bu anlamda viral reklam, markaların yeni sosyal ortam olarak tanımlanan dijital dünyada var olmalarının en etkili yöntemlerinden biri olacaktır. Düşük maliyet ile insanların tamamen gönüllülük esasıyla yaydığı bu çalışmalar müşteri ile gönül bağı kurmanın da yararlı bir aracıdır. Bu pazarlama gücünü iyi analiz eden şirketler dönemsel olarak yayınladıkları yaratıcı videolar ile internette viral olarak pazar güçlerini büyütmektedir.