Çağımızın gelişmesiyle birlikte bu çağın tüm iletişim odaklarının da değişme zemini oluşmuş oldu. Daha kısa bir açıklama ile söylemek gerekirse, geleneksel medyadan yeni medyaya bir geçiş olmuştur. Geleneksel medya hepimizin bildiği Y ve Z kuşaklarının aşina olduğu ancak X kuşağının çok da tanımadığı bir medya tarihselliğidir. Son çeyrek yüzyılda gelişen teknoloji sayesinde gazete, dergi, radyo, televizyon gibi iletişim araçlarının geleneksel medya olarak adlandırılmasına sebep olmuştur. Bu araçlara geleneksel adını veren ve hala günümüzde kullandığımız medya dönemi olan yeni medya nedir?
Yeni medya nedir?
Yeni iletişim teknolojilerinin gelişimiyle birlikte hayatımıza giren iletişim araçları birçok alanda farklılığa uğramıştır. Geleneksel basılı gazetelerin yerini internet gazeteciliği almış, radyo yayınlarının yerini podcastler veya mobil müzik platformları almıştır. Yeni medya teknolojileri ve bu medya ortamı bireyler arasındaki iletişimi kesintisiz sağlarken, zaman kavramını ortadan kaldırır.
İnsanlar gündelik yaşamlarının her anında aktif ve çevrim içi olabilirken bireysel hayatın zemini zayıflamıştır. Dünyanın hemen hemen her yerinde herhangi bir toplumsal olayda Twitter’ın gücünü hissetmek kamuoyu oluşturmadaki hızlılığını görmek yeni medya teknolojilerinin insanlar üzerindeki etkisinin nasıl güçlü olduğunu anlamaya yetecektir.
Yeni iletişim teknolojileri hayatımızdaki herhangi bir gelişmenin anlık olarak paylaşılmasını diğer kullanıcılar ile etkileşim kurulmasını sağlamıştır. Türkiye’de ve dünyada birçok politik isimde yaptıkları kamuoyu duyurularını Twitter üzerinden sağlamakta sanat, spor, eğlence gibi etkinliklerin duyuruları anlık olarak Twitter’dan yapılmaktadır.
Yeni medyanın temel özellikleri nedir?
- Etkileşim: Yeni medya araçları her zaman karşılıklı bir etkileşime sahiptir. Tek yönlü bir iletişim yeni medya araçlarında söz konusu değildir. Etkileşim, yeni iletişim teknolojilerinde alıcı ve kaynak arasında kurulan ağdır.
- Kitleden bireye iletişim: Yeni medya araçları ne kadar kitlesel bir iletişim süreci olsa da genelden özele de inebilmektedir. Bir kaynaktan birçok alıcıya ulaşılabileceği gibi bir kaynaktan tek bir kullanıcıya ulaşmakta mümkündür. Böylelikle kesintisiz veri akışı ve farklı içerikler sunulabilmektedir.
- Eş Zamansızlık: Yeni medya bireyler tarafından kontrol edilemeyen zaman olgusuna da bir çözüm sunmaktadır. Bireyler birbirlerine eş zamanlı olarak mesaj gönderebilirken, alıcı çevrim içi değilken de mesajı gönderebilmekte ve alıcı ne zaman uygunsa o zaman mesaja cevap verebilmektedir. Böylelikle eş zamanlılık şartı ortadan kalkarak zaman olgusu sorun olmamaktadır.
Devam eden özelliklere bakıldığında bireylerin bu dünyayı anlaması, içeriklerini yeni medyaya entegre etmeleri, bütünsel bir iletişim kurmaları önemli temel özelliklerdendir.
Yeni medya çağında markalar ne yapmalıdır?
Yeni medyanın bireylere getirdiği değişim ve sorumluluk kadar markalarında bu değişime kendilerini alıştırmaları gerekiyor. Çünkü markanın kendini ifade edebilmesi adına tüketicileri ile iletişim kurması en önemli faktörlerden biridir. Geleneksel medya araçlarının artık tercih edilmediği çağımızda markalar tüketici ile sağlıklı bir iletişim kurabilmek için doğru kitle iletişim aracını seçmeli ve mesajını doğru vermelidir.
En önemli faktörlerden biri de medya şirketlerinin yeni medya çağına ayak uydurmasındaki zorlu geçiş sürecidir. Günümüzde çoğu gazete artık basılı yayını kaldırarak internet yayıncılığına geçmektedir. Çünkü tüm gününü dijital ortamlarda hızlı ve anında tüketen bireylerin beyni orta uzunluktaki bir metni baştan aşağıya okumanın zorunluluğundan kaçınmaktadırlar.
Buna kendini hazırlamak isteyen gazeteler ise devamlılıklarını sağlamak adına yeni girişimlere ihtiyaç duymuşlardır. Basılı yayında yaptıkları popüler kültüre, eğlence dünyasına, sanata, trendlere ve siyaset içeriklerine dijital ortamlardan ulaşma imkanını sağlamışlardır.
Bu duruma iyi örnekler ise, Sunday Times ve Wall Street Journal’dır. Wall Street Wall’ın sahibi güzel bir yatırım yaparak gazetenin dijital platforma geçişini sağladı. İnternet gazeteciliğinde hızlı veri akışı ve haberi herkesten önce göre hazzı kullancılar için iyi bir keyifti. Gazete ilk gerçek ödeme duvarlı siteyi oluşturdu. Kısa sürede beğeni topladı ki zaten beğeni toplaması normaldi. Çünkü bir iş insanının anlık olarak telefonuna gelen haberlerden haberdar olması hoşnutsuz bir ortam yaratmayacaktı.
Yeni medyada yenilik kaçınılmazdır…
Wall Street Journal gazetesinden sonra New York Times gibi gazeteci kadrosu sağlam olan bir gazetede bu yeniliğe ihtiyaç duydu ve yeni bir ödeme duvarı konsepti ile adını tekrardan duyurdu.
New York Times sitesine girmeyi bedava tuttular Wall Street Journal gibi ücretli yapmadılar ancak ücretsiz girilebilen yerlere bir sınırlama getirdiler. Fakat bu durumda dahi ücretli bölüm için para ödeyerek içerik okumaya devam eden okuyucular vardı. Çünkü burada dikkat edilmesi gereken nokta sadece içeriği dijital ortama taşımak değildi.
İyi bir içerik zaten her ortamda kendini okutturuyordu. New York Times güçlü kadrosu ve iyi haber ağı ile ücretli duvarında dahi 700.000 okuyucuya ulaştı. Kağıt, baskı, abonelik kampanyaları, yaratıcı ve kademeli ücretlendirme politikası ile basılı yayını devam ederken, iyi ve güvenilir içerikleri ile internet sitesi devam etmiş oldu.
Ancak şunu da unutmamak gerekir ki içeriğiniz ne kadar özgün ve kaliteli olursa olsun yeni medya koşullarında ilgiyi çekmek önemlidir ve bundan daha fazlasına ihtiyaç olduğunu bilen köklü gazeteler New York Times gibi hala yenilik yapmaktadır.
Yeni Medya konusunda markalara düşen görevler nedir?
Aslında bu sorunun cevabı yukarıda verdiğimiz iki örnek ile çok bağlantılı. Yeni medya çağında trendlerden uzak durmak tüketiciden uzak durmakla eş anlamlı.
Sürekli kendini geliştiren ve teknolojiye ayak uyduran çoğu marka ayakta kalmaktadır. Günümüzde gazetelerden daha çok giyim sektörünün öncü markaları application olarak adlandırdığımız mobil uygulamalara geçiş yapmakta, internet sitelerine girdiğimizde dahi bu uygulamalara yönlendirmektedir.
Herhangi bir indirimde haberdar olmak için uygulamayı indirmenin gerekliliğinden bahsederek tüketiciyi uygulamayı indirmeye ve hep göz önünde olmaya ikna etmektedir.
Sosyal medya hesaplarının güncel tutulması, anlık olarak tüketici ile iletişimin sağlanması son derece önemlidir. Çünkü artık hepimiz yeni iletişim teknolojilerini kullanarak hayatımızı devam ettiriyoruz markalar da bize ulaşabilmeleri için bu yeni iletişim teknolojilerini iyi kullanmak zorunda.
Yeni medya ile birlikte hitap edilen kitleye daha kolay ulaşabilmek, bu kitleye yönelik içerikler üretmek önemli hale gelmiştir. Artık gazetelerdeki iş ilanlarından tutunda, televizyondaki yarışmalara kadar bunların hiçbiri eski değerini görememektedir.
Yeni Medyaya Örnekler
Apple
Yeni medya girişimcileri olarak bildiğimiz birçok yeni durum var. Bunlardan bir tanesi, Apple şirketi için yapılan oldukça farklı bir uygulama. John Gruber adlı girişimcinin dikkatini Apple markasının sürekli yeni alet ve aplikasyonlar ile ortaya çıkması çekmiş. Ve sadece Apple şirketinin yaptığı herhangi bir şeyin haberini yapmak için Daring Firewall adlı bir site kurarak sadece Apple şirketi ürünlerinin ve bunların kullanıcı sorunlarının tartışıldığı ve bunlara çözümler bulunduğu bir platform yaratmış.
Apple ürünlerinin belli bir gelir düzeyine sahip insanlara hitap ettiği aşikar. Bu insanların da sayısı fazla olduğundan site oldukça ilgi gördü daha sonraları ise içeriği görmek isteyenler için ücretliye döndü ve Apple markasından da reklamlar almaya başladı. Ayda 15.00 ile 20.00 dolar arası Apple ve aplikasyonlarından aldığı reklam geliri olmuş.
Bir diğer örnek ise Google. Google, yeni medyanın havuzu denebilir. Çünkü markaların dijital reklam vermesi, kendi sitelerini öne çıkarması, tüketicilerin önüne çıkan reklamlar ve birçok sosyal medya uygulaması Google tarafından inşa edilmiş. Google sadece bu olanakları sağlamak ile yetinmeyerek yarattığı bu dijital ortama yeni meslekler eklenmesine bile vesile olmuş. Seo uzmanlığı, Sem uzmanlığı, sosyal medya uzmanı, dijital pazarlama uzmanı… Bu mesleklerin çoğu yeni medya ile birlikte hayatımıza girdi ve şu anki şirketlerin olmazsa olmazları konumunda.
New York Times
New York Times gazetesi, bu büyük değişimi kabul ederek bu duruma ayak uyduranlardan. Dijital dünyanın baskını hissedeceğini önceden tahmin ederek kağıt baskı yanı sıra internet sitesi ile prestijli ve güvenilir kurumsal kimliğini pekiştirmiş oldu.
Ancak bu sürece geçiş dönemi vardı ve elbette inişli çıkışlı yollarda oldu. İlk geçiş bir dergi çıkarmaydı. Eski medya döneminde dergi çıkarmak gerçekten iyi bir yöntemdi ancak okumaktan üşenenler, okumak istese dahi beyninin geçirdiği evrimden sonra okuyamayanlar için bir tercih olmaktan çıkmıştı.
Bunu önlemek adına derginin içeriğini internet ortamına birebir aktararak farklı bir iş modeli denemeye çalıştılar, dergi okumaya hevesli olan kesim dergiyi dijital ortamda görünce okuma isteği hissediyordu ve New Yorker dergisi başarılı oldu.
İlerleyen süreçlerde New Yorker dergisi formatında bazı değişikliklere gitti. Sitede belli başlı tasarımlar yaparak daha da çekici hale getirdiler. Gazetenin editörleri, popüler kültür, eğlence, yemek, konser ve kulüpler konusunda sayfaları ayırdılar. Yeni kuşağın bu siteye ilgi duyması içinde ayrıca siteyi interaktif yaptılar.
Örneğin bir çift akşam dışarıda yemek yiyecek, hangi mekana gideceğini arama motoruna yazdığında ilk önce New Yorker o tarzda yemeklerin yapıldığı yerleri listeliyor, yemek menüsünü seçip, eleştirileri okuyabiliyorsunuz. Aynı zamanda sadece internet sitesi olarak kalmaktan çıkarak tablet ve cep telefonlarında kullanılacak uygulama hali de mevcut. Böylelikle ihtiyaçlara ve yeni medyanın teknolojisine ayak uydurabildiği için hala ayakta kalabilen markalar arasında.
New York Times okuyucularına erişim özelliklerini farklılaştırarak birden fazla seçenek sunuyor.
New York Public Library
Gelişen teknolojiyi takip ederek ayak uyduran bir diğer kurum ise New York Halk Kütüphanesi. Uzun biçimli edebi kurguları instagram story kısmına taşıyarak bunu başardı. Mobil için tasarlamış olduğu tam metinli hikayeler kesmeden ve hikayeyi size gözünüzde canlandıracak okurken sizi sıkmayacak kısa animasyonlarla renklendirmesi tüketici deneyimi için önemli bir nokta. Sonuçta instagram görsel ağırlıklı bir paylaşma ağı olduğundan kitap okumak için aslında doğru bir yer değil. Ama NYPL’nin Dijital Medya Direktörü “İnsanların okumak istediği her yer bizim için uygun.” diyor. Eklediği kitaplar arttıkça ınstagram sayfasını dijital okuma alanına çevirmeye başlamıştır.
Youtube ve Markaların Sıkı Dostluğu
Apple ve Google markaları gibi dijital çağa ayak uydurmaya çalışan birçok marka var. Bu markalar günlük yaşantımızın bir parçası olan sosyal medyaya daha çok yatırım yapıyorlar. Çünkü biliyorlar ki, hitap ettikleri tüketiciler bu alanlarda en çok vakit geçiren kişiler. Bu sosyal medya mecralarından en önde olan Youtube denebilir. Birçok marka burada video aralarına sıkıştırdıkları reklamlar ile ya da ünlü isimler ile giriştikleri projelerle karşımıza çıkabiliyor. Bu markalardan en dikkat çekeni Pepsi. Pepsi’nin Youtube’da yaklaşık 845 bin abonesi var ve düzenli olarak Youtube üzerinden dikkat çeken viral videolar paylaşımları yapıyorlar. Yani Youtube’da gezinirken birden karşınıza Pepsi’nin de aynı bloggerlar gibi içerik ürettiği gerçeği çıkabilir.
Bir diğer marka ise Redbull. Red Bull markası ürettiği ürünler gibi gerçekten çok enerjik. Videolarında ve hazırladıkları reklam kampanyalarında bu enerjiyi ve hareketi görmemek elbette ki elde değil. Red Bull, çoğu markanın aksine saha etkinlikleri düzenleyen, tüketicileri ile bir araya sık sık gelen bir marka. Bu buluşmalara ve etkinliklere ise Youtube kanalından hazırladığı videolar ile ulaşılabiliyor. Red Bull’un Youtube’da yaklaşık 8,7 milyon abonesi var.
Jeff Bezos ile Değişen Washington Post
Çoğumuzun bildiği üzere Jeff Bezos bir süre önce Washington Post gazetesini satın aldı. İlk yıllarda bu gazetenin satın alınmasına dair birçok dedikodu etrafı sarmıştı. Bezos’un politikada kendine yer edinmeye çalışmasından, gazetelere duyduğu ilgiden gibi söylemler süre dururken Bezos herkesi şaşırtan bir atılım yaptı. Dijital çağda geleneksel medyanın hikayesinin sonuna gelirken ve basılı gazeteler bir bir kapanırken Jeff Bezos basılı bir gazeteye nasıl kâr ettirmiş olabilir?
Bezos, gazeteyi satın aldıktan sonra bütün çalışanlara yayın kadrosunun değişmeyeceğinin sözünü vermişti. Ayrıca, Post gazetesinin tek hakkı Bezos’da değildi. Aynı zamanda Graham Ailesi’de Bezos kadar gazetenin bir sahibi. Graham Ailesi’nden Katherine Graham’ın verdiği bir röportajda “gazeteyi satmak istedikleri kişinin çağın gereksinimlerini anlayan biri ve birileri olması gerektiğini vurgulamıştı.” Daha sonra teklif Jeff Bezos’a gitti. Başta çok istekli olmayan Bezos, teklifi kabul etti ve Washington Post’u hak ettiği yerlere getirdi.
Dijital Çağa Göre Stratejiler
Washington Post’un kâr etmesini sağlayacak stratejilerden ilki, gazeteyi daha fazla insanın satın alması gerektiğinin üzerinde durulmasıydı. Daha fazla okura ulaşmak ve hızlı haber akışı sağlamak için daha iyi bir altyapı gerekiyordu. Bezos ise Google ile masaya oturarak ne yapılması gerektiğini planladı. Gazetede çalışan editörlerin ellerindeki haberi tamamlamaları için herkesin ekranın da gözüken online takvimler hazırlandı. Gazete içinde bilgi sistemleri direktörü ve ürün müdürü pozisyonlarının kadroları daha da güçlendirildi. Bu ekip doğrudan jeff Bezos’a bağlı.
Şirket reklamların açılışlarının web sitelerini yavaşlatmaması için reklamları kendi serverlarına bağlattı. Arc adı verilen yeni bir yazılım geliştirilerek, Arc ile haberin ne kadar okunduğu ve okurun haber ile ne kadar etkileşime girdiği ölçüldü. Ayrıca Post, geliştirdiği bu yazılımı başka gazetelere de satıyor.
Yani buradan anlayacağımız eğer yaşadığınız çağ değişmişse ona eski ile kafa tutamayacağımızdır. Değişim ve dönüşüm kaçınılmazdır. Önemli olan ise bu çağda gelenekselliklerimizden kurtulup nasıl ayakta kalacağımızı bulmaktır. Bezos’da tam bu noktada bir gazete yönetimine bakışını şöyle anlatıyor:
“Amazon ve Washington Post’u birbirine çok benzer şekilde yönetiyoruz. Müşteriyi yani bu örnekte okuru işin merkezine koyuyoruz. Reklam verenlerin ulaşmak istediği şey okurumuz. Biz de okuru işin merkezine koyuyoruz. Okura odaklanırsanız reklam veren gelecektir. ”