Bazen küçük adımlar öyle büyük oluşumlar yaratır ki sektörlerin geleceği değişir. 2019 ‘un en iyi markası seçilen Amazonun başarı hikayesinin arkasındaki isim Jeff Bezos, kitap satışı yapmak amacıyla çıktığı yolda dünyanın en büyük satış sitelerinden birini kurdu. Peki onun sırrı neydi? Bugün 600 bine yakın çalışanı olan markanın kurucusu Bezos’un başarı hikayesini yakından bakalım.
Çocukluk Yılları
12 Ocak 1964’ te ABD ‘nin New Mexico eyaletine bağlı Albuquerque şehrinde doğan Jeff Bezos, okul yıllarında çok başarılı bir öğrenciydi. Ailesinin evliliği o daha bebekken biten Bezos 4 yaşında iken annesinin yeni eşi tarafından nüfusuna alındı. Biyolojik babasını tanımadan büyüdü onun kimliğini çok sonraları öğrenecekti.
Küçük yaşlardan itibaren bilime olan tutkusuyla ailesini de etkilemeyi başarmıştı. Küçük kardeşlerini odasından uzak tutmak isteyen Bezos bir tür alarm sistemi icat etmişti. Odasının kapı koluna kurduğu sistem biri kapıya geldiğinde ses çıkararak küçük mucidi uyarıyordu. Aslında bu onun ilk eseri değildi 3 yaşındayken beşiğinin uyumak için çok eski olduğunu düşünerek tornavida ile yatağının ayaklarını sökmüştü.
Özel yetenekler güçlü tutkular ile birleşince ortaya büyük dehalar çıkıyordu. Bezos’ un evin bodrumunu atölyeye dönüştürmesine izin veren ebeveynleri oğullarının teknoloji ve bilim merakını geliştirmesine büyük katkıları oldu. Evinin bodrumunda kendi bilim laboratuvarını yaratan bu küçük çocuk ilerde kuracağı şirketin ilk adımını yine bir bodrum katında atacaktı.
Jeff Bezos Houston’daki Oaks İlköğretim Okulu’na 4. Sınıftan 6.sınıfa kadar devam etti. Yazları zamanını dedesinin Texas’ taki çiftliğinde geçiriyordu burda çiftlik hayatına dair birçok deneyim kazanmış ve rol modelim dediği dedesiyle bolca vakit geçirebilme fırsatı yakalamıştı.
Dedesi Lawrance Gise onun ilham kaynaklarından biriydi. ABD Atom Enerji komisyonunda bölge yöneticiliğe de yapmış olan bu isim gerçek bir bilim aşığıydı. Bilgisi ile torununa ilham ışığı olan Gise, varlığı ile de ona önemli bir yol gösterici olmuştu. Bilime olan ilgisi okul başarısına da yansımıştı.
Lisede ilk işini kurdu. Mc Donalds’ ta çalışarak geçirdiği sıkıcı bir yaz tatili sonrası Rüya Enstitüsü ismini verdiği yaz kampını kurarak girişimciliğe ilk adımını attı. 10 günlük eğitici yaz kampına 600 Dolar karşılığında 6 öğrenci kayıt olmuştu. Öğrencilerine verdiği okuma listesinde dünyanın en popüler kitap serilerinden biri olan Yüzüklerin Efendisi’ de vardı. Okuyan ve sürekli araştıran Bezos liseden onur derecesiyle mezun oldu.
Üniversite Yılları
Önceleri Princeton Üniversitesi’ nde fizik okumak istiyordu fakat daha sonra kararını değiştirerek 1984’ te aynı üniversite de bilgisayar bölümüne başladı. Lisans yıllarında yazılım programcılığına ilgisi olduğunu fark etti ve bu alanda kendini geliştirmeye karar verdi. Jeff Bezos son derece aktif bir öğrenciydi , birçok farklı kulüpte çalışmalara katılmıştı. 1986 yılında üniversitenin bilgisayar bilimi ve elektrik mühendisliği bölümlerinde çift ana dal yaparak en yüksek onur derecesi ile mezun oldu.
Kariyeri
Üniversiteyi bitirdikten sonra gelen birçok iş teklifini reddetti. O yıllarda girişimler içinönemli bir yer olan Wall Street’a giderek Fitel firmasında çalışmaya başladı. Şirketteki görevi uluslararası finans için bilgisayar ağı kurmaktı. Bu iş süresince New York Londra arasında mekik dokumuştu.
23 yaşında teknoloji ve iş geliştirme müdür yardımcılığına terfi etti. Firmada önemli bir görev üstlenerek iletişim ve teknoloji koordinasyonunu sağlıyordu. 1988’ de başkan yardımcısı asistanı olarak çalışacağı yatırım bankası Bankers Trust Company’e geçti. Burada kısa süre içerisinde yükseldi. Fakat bu onun için yeterli olmayacaktı. 1990’ da D.E Shaw Hedgefon şirketinde başkan yardımcısı olarak işe alındı. 2 yıl sonra 28 yaşında iken şirket tarihinin en genç başkan yardımcısı olmuştu. Bu şirkette ilerde en büyük destekçilerinden biri olacak eşi Mckenzie Tuttleile tanıştı. Şirkette asistanı olarak çalışan Tuttle ile 1993’ te evlendi.
Adım Adım Amazon’a
Hayatının dönüm noktalarından birini yine bu şirkette yaşadı. D.E Shaw Hedge için yatırım fırsatları aradığı bir dönemde internetin yüksek miktarlarda kazandırdığını öğrenmişti. İnternet satışında güçlü bir potansiyel gördü.
Heyecanlı girişimci ruhuyla bunun şirket için çok önemli fırsat olacağını düşünerek en çok satışı yapılan 20 ürünün listesini yaptı. Kitap, satışı yüksek olan bir ürün olmasına rağmen online da satışı yoktu. Jeff Bezos D.E.Shaw Edge’ teki en parlak yıllarını yaşıyordu.
Hayatının geri kalanını etkileyecek bir karar vermeliydi. Çok iyi bir pozisyonda çalıştığın işine devam mı edecekti. Yoksa her şeye sıfırdan başlayarak büyük bir risk mi alacaktı. Sonunda, kendisi için en riskli olan seçeneğe yöneldi. Onun için başarısız olmak hiç denememekten daha iyiydi.
Daha sonra yaptığı bir açıklamada ‘’Başarısız olsaydım pişman olmayacağımı biliyordum ama pişman olduğum tek şeyin denememek olacağını biliyordum.’’ Sözleriyle kendisi için başarısızlığın değil hiç denememiş olmanın daha yıkıcı olacağını anlatmak istemişti.
1994’ te işinden ayrıldı ve internetten kitap satışı yapacağı sitesi için çalışmalara başladı. Bu amaçla internet potansiyelini iyi değerlendirebileceği yüksek teknolojik alt yapıya sahip olan Seattle’ a taşındı. Girişimini gerçekleştirebilmek için maddi desteğe ihtiyacı vardı. Bunun için ailesinden ve arkadaşlarından maddi manevi destek almaktan çekinmedi. Öyleki şirketini kurmak için üvey babasından 300 bin dolar borç almıştı.
Garajda kurulan dev şirketlere biri daha ekleniyordu. Jeff Bezos 6 Temmuz 1995’ te 2 odalı evinin garajında Amazon’u kurdu. İlginçtir ki Amazon ismi şirket için düşünülen ilk isim değildi. Abracabadra’ dan ilham alarak Cadabra isminde karar kılan Bezos avukatının ismi Kadavra olarak işlemesiyle, yeni bir isim üzerinde düşünmeye karar verdi.
Web sitesinin ismine karar veremeyen Jeff browse.com, bookmall.com ve relentless.comalan adlarını da almıştı. İlginç bir bilgi verelim, relentless.com‘ a tıkladığınız da direk olarak amazonun ana sayfasına yönlendirilirsiniz. Tüm bu isim seçenekleri arasından aradığını hala bulamayan Bezos, web sayfasının alfabenin ilk harfiyle başlamasına karar verdi. Böylece aramalarda kolayca en üst sırada çıkacaktı. Sözlükten araştırmalara başlayan ve A harfinin gücüne inan bu girişimci ruh, Amazon isminde karar kıldı.
Amazonu seçmişti, çünkü şirketinin dünyanın en uzun nehri olan Amazon ile ilişkilendirilmesi hoşuna gitmişti. Onun amacı da dünyanın en büyük satış sitesini kurmaktı. Yine şirketin orijinal logosunda amazon nehrini çağrıştıran bir görsel kullandı.
Amazon ilk ayında 50 eyalette ve 45 ülkede satış yapmayı başarmıştı. Bu başarısına hızla devam eden şirket haftada 20.000 dolarlık satış rakamlarına ulaşarak günden güne büyüdü. Ürün skalasını artırarak büyük bir ürün çeşitliliğine ulaşan amazon.com günümüzün en büyük satış sitesi haline geldi.
Jeff Bezos büyük bir risk alarak hayallerinin peşinden gitti. İnternette kitap satmak için çıktığı yolda sonunda binlerce çeşit ürün satabileceği online bir site olmak vardı. Sabrederek, planlarının aşama aşama gerçekleştirdi. İşte bu yüzden başarısı yavaş ve kalıcı bir şekilde gerçekleşti. Onun tek başarısı Amazon olmadı, sürekli araştırdı ve pazardaki eksiklikleri her zaman en doğru şekilde analiz etti. Amazon’ dan sonra girişimlerine ve önemli yatırımlara devam eden Jeff Bezos yıllar içerisinde önemli aşamalar kat etti.
Jeff Bezos Ted Konuşması
1999’ da yılın insanı seçilerek Time dergisine kapak oldu.
2000 ‘ de Washington’ da bulunan havacılık ve uzay araştırma şirketi Blue Origins’i kurdu. Gelecekte uzaya kişisel seyahati mümkün kılmak isteyen ve bunu en az maliyetle kolay bir şekilde yapmanın yollarını arayan şirket uzay araştırmalarına destek veriyor.
2003’ te The Washington Post gazetesini 250 milyon dolara aldı. Böylece farklı sektörlere olan ilgisini kanıtlamış oldu. Jeff Bezos bu satın almayı gerçekleştirirken net değerinin sadece %1 ‘ ini kullanmıştı.
2007’de Amazon ilk e-kitap okuyucusu olan Kindle’ ı satışa çıkardı. Ürün saatler içerisinde tükendi.
2018‘ de Blue Origins uzaya ilk roketini fırlattı. Şirket uzaya ilk turistlerinin göndermek için de gün saymakta.
2019 Jeff Bezos Blue Origins’ in aya göndermeyi planladığı uzay aracı Blue Moon’ u tanıttı.
Amazonun kurucu ve CEO’ su olan Jeff Bezos 150 milyar doları aşan servetiyle dünyanın en zengin insanı konumda.
1995’ te hayallerini gerçekleştirmek amacıyla attığı o küçük adım ona dev bir şirket yarattı. Bu onun için asla yeterli olmadı. Girişimlerinde her zaman kar etmedi büyük parasal sıkıntılar yaşadığı dönemlerde oldu. Ama başarılı kriz yönetimiyle çoğudan başarı ile sıyrılmayı bildi.
Uzaya olan kişisel ilgisini bir uzay araştırma şirketi kurarak farklı bir boyuta taşıdı. Bezos girişimcilik ruhunu her zaman farklı ve yeni bir sektör yaratmada kullandı. O internet satışının altınçağını yaşayacağı dönemin çok öncesinde kendi online satış sitesini kurmuştu. Uzay çağı olarak tanımlanan günümüzde ise uzayda turizm işine yöneldi. Zaten Jeff Bezos’ tan da dünyada turizm yapması beklenemezdi.
Mavi Ay Projesi
Jeff Bezos’un Görüşleri
Dünyanın en zengin insanı ünvanına sahip olan Jeff Bezos sözleriyle her zaman girişimcilere ilham oldu. Konuşmaları ile kişisel gelişim çalışmalarına konu alan ve hiç denememiş olmanın onun için başarısızlıktan daha yıkıcı olacağını her zaman dile getiren bu girişimci ruhun bize de ilham olabilecek sözlerinden birkaçını derledik.
1.‘’Büyük ölçekli bir icat yapacaksanız, üç şeyi yapmaya istekli olmalısınız: Başarısız olmaya istekli olmalısınız; uzun vadeli düşünmeye istekli olmalısınız; ve uzun süreler boyunca yanlış anlaşılmaya istekli olmalısınız.’’
Onun başarı hikayesinin altında yatanda bu 3 konudaki kararlı duruşu ve asla pes etmeyişiydi. Amazon kuruluşunun ilk 7 yılında hiç kar edemedi. 2002’ ye kadar her yıl milyar dolarlık para kayıpları açıkladı. Yaşadığı başarısızlıklara rağmen pes etmeyen Bezos uzun döneme yaydığı satış stratejisini hayata geçirmeye başardı. Tüm bunların sonucunda yarattığı marka 2019’ da dünyanın en iyi markası seçildi.
2.‘’Harika bir deneyim oluşturursanız, müşteriler bu konuda birbirlerini bilgilendirir. Kulaktan kulağa yayılma çok güçlüdür.’’
Müşteri memnuniyetini en çok önemseyen markalardan olan Amazon, sunduğu makul satış fiyatı, hızlı kargo ve güçlü müşteri hizmetleriyle müşterileri için en iyi hizmeti vermeyi hedeflemektedir. Keyifli bir alışveriş sonrası siteden mutlu ayrılan insanların deneyimlerini başkalarına yayarak oluşturduğu etkileşimin en güçlü reklam faaliyeti olduğunu düşünen Jeff Bezos, şirketini bu temel değer üzerine kurmuştur.
3.‘’Keşfedecek daha çok şey var. İnternetin halen ilk gününü yaşıyoruz.’’
Yaşadığı dönemin sektörel trendlerini yaratan Bezos bunu ileri görüşlülüğüne ve meraklı karakterine borçluydu. Keşfetme duygusunu kaybetmeyen ve internetin gücüne her zaman inan bu isim, internet çağının yarattığı en zengin insan olarak tarihe geçti. Onun girişimcilik ruhuna en uygun oyun alanı internetti. Jeff Bezos internetin gelişimini hep yakından izledi, bu büyük gücün önemini anlayan ve bunu büyümek için kullanan ilk isimlerden de biri oldu.