Non-Fungible Token yani NFT, son dönemin en fazla konuşulan dijital varlıkları arasında önemli bir konuma sahip. Dijital para borsasının da gelişimiyle adından iyice bahsettiren NFT, fiziksel varlıkların dijital sahadaki karşılığı olarak düşünülebilir. NFT içerisinde resimden ses dosyalarına, videolardan post-castlere kadar birçok ürünün karşılığını bulmak mümkün. En son Doge isimli bir görselin NFT’ye dönüştürülmesinden elde edilen 4 milyon dolarlık gelir, NFT sistemine damga vurmuştu.
NFT Nedir?
NFT sisteminde öne çıkan özellik takasa ve değiştirilmeye izin vermeyen yapısıdır. Bu da, NFT sisteminde değerlendirilen bir eserin künyesinin asla kaybolmaması anlamına gelir. Diğer bir ifade ile bir sanatçı tarafından üretilen eserin NFT’ye dönüştürülmesi halinde eser sahibi telif haklarını koruma altına alır. NFT üzerinden gerçekleşen her satışta eser sahibine telif ücreti kripto para ile ödenir. Bu bakımdan NFT takas edilemeyen jeton anlamına da gelir. Ayrıca sanat eserlerinin dijitale aktarılması ev dijital piyasada satışının yapılmasını sağlayan sistemdir.
NFT Nasıl Üretilir?
Kripto para standartlarına sahip NFT altyapısı ERC-721 token denilen işleyişin bir parçasıdır. Bu sistem hem Bitcoin hem de Ethereum denilen kripto para sistemlerini geliştirenler tarafından ortaya çıkarılan bir sistemdir. Bir dosyayı NFT sistemine aktarmak için belirlenen platformlar üzerinden dosyanın IPFS denilen sisteme aktarılması gerekir. Bunun için kripto para hesabı ve cüzdanına sahip olmalısınız. Bu sistem üzerinden NFT kodları belirlenir ve kullanıma sunulur. Ayrıca sisteme yüklenen dosyanın NFT’ye dönüştürülmesi sırasında birtakım parametreler de tespit edilir. Bunlar; üretim adedi, fiyatı, satış başına ödenmesi beklenen telif ücreti gibi detayları içerir.
Bu sistem üzerinden birçok şeyin dijital piyasada alıcı bulması sağlanabilir. Sadece sanat eserleri değil, ses veya ABD’de tasarlanan üç boyutlu bir evin satışı bile NFT sistemi üzerinden gerçekleşebilir.
Fotoğraf: pixabay
NFT Ne İşe Yarar?
Kullanım alanı giderek yayılan NFT’nin şu an için en çok tercih edilen özelliği fikri mülkiyet hakkı konusunda sağladığı faydadır. Bir eserin NFT sistemine aktarılması sonucu ilgili eserin mülkiyet problemi tamamen çözülüyor. Ayrıca dijital ortamda kolayca kopyalanabilen eserlerin el değiştirmesi sırasında kaybolan haklar ve ortaya çıkan zararlar da NFT ile çözülüyor. NFT ile dijital sahada satışı yapılabilen bir eserin her satışından elde edilen haklardan telife mahsus bedel otomatik şekilde eser sahibine ulaşıyor.
NFT’yi Benzersiz Kılan Özellikler Nelerdir?
NFT sistemini veya ne olduğunu tam anlamıyla kavramak ve farklılığını ortaya koymak için kripto para sistemine göre ayrılan özelliklerinin bilinmesi yeterlidir. Her ne kadar aynı altyapı içerisinde gelişen sistem olsalar da NFT’ler, kripto paralar gibi birden fazla kez üretilemez veya çoğaltılması mümkün olamaz. Dolayısıyla NFT, bölünmeyen ve bir benzerinin üretilmesi mümkün olmayan ilk üretene ait, biricik ve yegane bir dijital varlıktır. Ayrıca değerini de ilk üreten malik belirler, her satıştan elde edilmesi beklenilen telif ücretini de tespit eder.
NFT Çizim Nedir?
NFT çizim bir metot veya resim yapma yolu anlamına gelmez. Sadece bir kara kalem çalışmasını veya bir portre çizimin sisteme aktarılması ile ortaya çıkan dijital varlıktır. Çizimlerin NFT’ye aktarımı ile eserin arkasındaki sahip kanıtlanır ve dijital mecrada eserin kopyalanarak çoğaltılması mümkün olmaz. Bu da, eser sahibinin tüm haklarının korunması açısından bir kazanımdır.
NFT Video Nedir?
NFT sistemine ses dosyaları, video ve farklı görsel formatındaki eserlerin aktarımı mümkündür. Bugün en çok tüketilen içerikler arasındaki dosyalardan olan videoların NFT sistemine aktarılarak künyeye sahip olması popülerleşen bir uygulama. En son koleksiyoner Rodriguez tarafından 10 saniyelik bir kısa videonun NFT video haline dönüştürülüp satışa sunulmasından elde edilen 6,5 milyon dolarlık gelir, tüm içerik üreticilerin dikkatini çeken bir gelişme olmuştu.
NFT Projeleri Nedir?
NFT sistemine aktarılan projelerin satışa sunulduğu birçok kanaldan bahsedilebilir. Ancak en büyüğü ve sanat eserleri haricinde Virtual gibi çizim programlarından elde edilen görsellerin de satışa sunulduğu yer olan OpenSea en meşhuru. Özellikle koleksiyoncuların ilgilisi çeken spor veya sanata dair çizimlerin efsaneleştiği bir platform. NiftyGateaway gibi pazaryeri üzerinden de NFT proje satışları gerçekleşiyor. Hatta Mesut Özil gibi isimlerin portrelerini de sistemde görmek mümkün.
Neden Yüksek Fiyata Satılabiliyor?
Kripto paralardan farklı bir sisteme sahip NFT’deki eserlerin değeri belirleyen eserin sahibidir. Dolayısıyla eserin kime ait olduğu, eserin sunduğu gizem, yaşı, kozmetiği ve nadirattan olup olmadığı gibi farklı parametreler fiyat üzerinde önemli bir belirleyici. İyi eserlerin veya bilinen kişiler tarafından üretilen eserlerin 6 milyon dolara kadar alıcı bulduğu bir gerçek. Ancak bu durum her NFT için mevzubahis olmayabilir.
Pahalıya Satılan Örnekleri Hangileridir?
NFT üzerinden uçuk denilecek fiyata yapılan satışlar incelendiği zaman her eserin bir sanatçıya ait olduğu veya ünlü isimlere ait olduğu anlaşılabilir. En son ABD’li bir sanatçı olan Winkelmann eserlerinden oluşan bir kolaj 70 milyon dolara alıcı buldu.
Aynı şekilde Twitter CEO’su Dorsey tarafından atılan bir tweet 3 milyon dolara alıcısını bulurken, NBA oyuncusu Lebron’un basket videosu 77 bin dolara satıldı.
just setting up my twttr
— jack (@jack) March 21, 2006
Son olarak Elon Musk tarafından da GIF paylaşımı yaptığı bir tweet NFT üzerinden satışa çıkarılmıştı. Yine ABD’de gerçekleşen farklı bir satış da ilgi çekici. 3D ev tasarımı yapan bir firma en son yaptığı ev tasarımını NFT’ye dönüştürdü ve 500 bin dolara tasarımla birlikte evin satışını gerçekleştirdi.