İşletme kurma süreci başlı başına bir stres. Peki en fazla yorucu tarafı sizce nedir? Marka ismini doğru seçmek…
Marka ismi seçme, tamamen yaratıcılıkla ilgili. Ayrıca işletme kurma talimatları gibi net ve somut beyan edilebilir bir yönü de yok. Bu nedenle işletme kurma sürecinde en çok beyin fırtınası estirilen bir alan. Ayrıca sürekli ertelenen de bir konu. Çünkü işin en başında hiçbir verinin olmadığı alanla ilgilenmek tercih edilebilir bir şey değil. Bu açıdan önce ticari unvan için yapılması gerekenler yapılır, daha sonra marka ismi seçilir. Ama nasıl bir seçim?
YAZI: Satış Stratejisi Nedir? Nasıl Oluşturulur?
Ticari Unvan ile Marka Aynı Olmak Zorunda mı?
Ticaret unvanı ile marka aynı olmak zorunda değildir. Ticaret unvanında kullanılan bir ekin marka ismi olarak kullanılması da mümkündür. Burada dikkat edilecek nokta ticari unvanın benzersiz olmasıdır. Ayrıca ticari unvan için başka kriterler de var:
- Şahıs iştiraki, ticari unvanda kurucu bireyin isim ve soyadına yer vermesi zorunludur. Bununla birlikte isteğe bağlı olarak faaliyet alanı ile ilgili eke veya dilediği farklı bir ibareye de unvanda yer verebilir.
- Anonim veya limitet şirketlerinin ticari unvanında işletme konusuna ve faaliyet alanlarına yer vermeleri gerekir. Buna ek olarak farklı ibare kullanmalarında herhangi bir sakınca yoktur.
- Ticari unvan içerisinde İngilizce isim yer alabilir. Ancak şirket tipi, faaliyet alanı ve konusu gibi eklerin İngilizce olması yasal değildir. Mesela “Gamer Bilişim A.Ş” kabul edilebilir bir unvandır. Ayrıca buradaki “Gamer” kurum markası olarak da tercih edilebilir. Ancak ticari unvan “Gamer Informatics Co.” şeklinde belirlenemez.
- Ticari unvan konusunda diğer bir önemli konu da benzersizliğidir. Tespit edilen unvan için Ticaret Sicil Gazetesi üzerinden sorgulama yapılması mümkündür.
Ticari unvan ile alakalı bir konu daha var. Birçok firma kurumsal sitesini com.tr ile biten domaine park etme eğiliminde. Ama domain uzantısını belirlerken ilgili uzantı isminin ticari unvanda yer almaması domain isminin tescil şansını zora sokar. Ya da farklı bir isimle devam etmek zorunda kalabilirsiniz. Unutmamanız gereken şey ticari unvan içerisindeki ibarenin domain ismini etkilediğidir. Ayrıca marka tescili varsa da com.tr ile biten uzantıya sahip olunabilir.
Fotoğraf: pexels
Marka İsmi Seçerken Dikkat Edilecek Konular
Marka ismi seçerken en çok odaklanılan husus burası: Marka ismim yakışıklı olsun… Halbuki marka ismi seçiminin hukuki boyutu çok daha dikkat edilmesi gereken bir yön. Çünkü tescil edilemeyen bir markanın, tescil edilse bile iyi araştırılmadığından dolayı yasal problem doğuran bir marka ismi, tüm yatırımlarınızı heba edebilir. Bu nedenle öncelik estetik kaygı olmak yerine hukuki denklem olmalıdır. Bu konuda dikkat edileceklerse şöyle:
- Patent Enstitüsü tarafında daha önce tescil edilmeyen veya faaliyet göstermeyen bir marka olduğundan emin olmalısınız.
- Bir markanın tescil edilmemiş olması yeterli değildir. Ayrıca diğer markaları çağrıştırması da yasal problemler ortaya çıkarır. Bu konuya pek dikkat edilmediğinden dolayı yasal problemlerle karşı karşıya kalınması kaçınılmaz oluyor.
- Ayırt edici vasıfları olan ve daha önce hiçbir firma tarafından faaliyete geçirilmemiş marka isimleri seçilmesine dikkat edilmelidir.
- Marka isimlerinde yasaklı kelimelerin olmadığından emin olmalısınız. Cumhuriyet, millet veya Türk gibi ibarelerin marka ismi olarak belirlenmesi yasaktır.
- Marka ismini sektörü doğrudan belirten veya tanımlayan bir isim olarak seçmek tescil işlemlerini oldukça zora sokar. Mesela, kapı imalatı yapan bir kurum marka ismi olarak “Door” kelimesini seçerse tescil işlemi zora girebilir.
Marka seçimiyle alakalı hukuki boyut bu şekilde. Buradaki konuları dikkate almak için öncelikli bir marka ismi belirlemeniz gerekir. Bunun içinse pazarlama stratejinize uygun olacak marka ismi alternatiflerini çıkarma, hukuki boyutunu tarama ve en doğrusuna karar verme şeklinde ilerlemeniz mümkün.
Pazarlama Stratejisine Göre Marka İsmi Seçerken Nelere Dikkat Edilir?
İşletmenizin müşteri ile kurduğu ilk temas noktası marka ismidir. Dolayısıyla bu iletişim ve temasın bir karşılığının olması lazım. Bu da, markanın bıraktığı izle mümkün. Markanın anlamını ve büyüsünü arttırmak adına sloganla güçlendirmek de tercih edilen bir yaklaşım. Mesela, Nike için “Sadece Yap” sloganı sporseverleri ateşleyici bir duygu açığa çıkarır. Markanın da imaj ve prestiji açısından güçlü bir vurgu. Peki siz stratejinize göre nasıl bir marka seçmelisiniz?
- Öncelikle marka ismini uzun tutmak hiç mi hiç doğru değil. Tek bir kelimeden oluşmasına dikkat edilmesi gerekir. En azından iki veya üç kelimeyi geçmemesine dikkat edilebilir. Günümüzde iki üç kelimeli marka isimleri var. Ama bunlarda dikkat edilen nokta markanın akılda kalıcı olması ve okunabilirlik. Bu bakımdan kelimeler arası uyuma, ikilemeye ve kafiye gibi noktalara dikkat edilebilir. Mesela, eski bir e-ticaret markası olan DuybuDuy ismi ikileme ile oluşturulan bir marka ismi.
- Marka isminin yapacaklarınızı çağrıştırması gerekir. Bu bir kural olsa da çok önemli bir şart değil. Çünkü gittigidiyor gibi markalar ilk kuruldukları “açık arttırma portalı” olma yolunu çoktan aştı. Bazen işletmenin nasıl bir yöne doğru salvo yapacağını bilmek mümkün olmaz. Yine de faaliyetleri tanımlayıcı genel bir isim belirlenmesine dikkat edilebilir.
- Marka isminin fark yaratıcı olmalıdır. En azından diğer markalarla benzeşmediğinden kesinlikle emin olunması şart. Sektörde lider ve dominant bir markanın ismine benzer marka ismi seçmek yasal açında da risk taşır. Ayrıca hedef kitlenizin gözünde kopyacı bir marka olma ihtimaliniz olur. Bu da, imajınıza zarar verir.
- Marka isminin bir anlam ifade etmesi şart değil. Kulağa hoş gelmesi bile başarılı olmasını sağlayan bir etken. Ya da farklı kelimelerin bir araya gelmesi ile oluşan isim olabilir. Mesela, Oneo, Baheva…
- Marka isminin alan adının müsait olmasına dikkat edilmesi gerekir. Eğer alan adı alınmışsa, ama marka tescili söz konusu değilse marka tescil edilebilir. Daha sonra com.tr ile başlayan uzantı alınabilir.
Marka ismi ile birlikte slogana da karar vermeyi unutmayın. Böylece marka ismini seçerken ki kriterleriniz slogan seçimine de yön verir. Marka ve slogan uyumu yakalanır. Daha güçlü bir mesaj vermek mümkün olur.
Marka İsmini İngilizce Seçmek Mümkün mü?
Marka isminin Türkçe olması zorunlu değildir. İngilizce de olabilir. Özellikle global bir konumu hedefleyen işletmeler için yabancı isim seçilmesi doğru olabilir. Ancak bu konuda yapılan önemli hata İngilizce marka ismini global pazarda araştırmamak. Daha önce bir firma tarafından kullanılan ismin tercih edilmemesi gerekir. Ayrıca benzeşme de söz konusu olmamalıdır.